George Sand Tanınmadan Chopin Anlaşılabilir mi

George Sand Tanınmadan Chopin Anlaşılabilir mi

BAYAN Aurore Dudevant, yani nam-ı diğer George Sand:
Erkek kıyafetleri giyip sürekli puro içen ve kendine erkek takma ismini alan feminist... Yazar... Anadolu kahramanı Köroğlu’nun tutkunu edebiyatçı...
1848 devrimlerini destekleyen sosyalist... Barones... Anne...
Ve Chopin’in büyük aşkı...

Tarih: 24 Ekim 1836.

Franz Liszt ve eşi Marie d’Agoult Paris’e dönmeleri şerefine evlerinde bir davet verdi. İki yıl önce Marie d’Agoult, Kont Charles Agoult’un eşiydi. Liszt’le büyük aşk yaşamaya başlamış, Kont durumu önce olgunlukla karşılamış ancak eşinin Liszt’ten bebek beklediğini öğrenince çılgına dönmüştü. Sevgililer Cenevre’ye kaçmışlardı. Bebekleri Blandine burada doğmuştu. Ardından Cosima adında bir kızları olmuştu. Cosima yıllar sonra ünlü besteci Richard Wagner’in eşi olacaktı!
Evet, tüm bu olaylardan sonra Marie d’Aguolt ve Liszt, Paris’e döndüklerinde evlerinde parti verdiler. Konukları arasında Chopin ve George Sand da vardı. Tanışmıyorlardı.
George Sand’ın kaderi yakın arkadaşı Marie d’Agoult’a benziyordu. On sekiz yaşında Baron Casmir Dudevant’la evlenmişti. İki çocuğu olmuştu; oğlu Maurice ve kızı Solange.
Ancak mutsuzdu; eşinden ayrıldı; yazar Julien Sandeau ve Prosper Merime ile kısa süreli ilişkilere girdi. Sonra şair Alfred de Musset ile fırtınalı bir aşk yaşadı.
Chopin’i görüp etkilendiğinde daha bu sancılı ilişkisinin etkisinden kurtulamamıştı.

Cenaze Marşı

Chopin, ilk gördüğünde George Sand’tan hoşlanmadı. Ailesine gönderdiği mektupta “Onda beni iten bir şey var” diye yazdı.
Zaten o dönemde Chopin de aşk acısı çekiyordu. Polonya’nın varlıklı ailelerinden Wodzinski’lerin kızı, eski öğrencisi Maria’ya âşıktı.
Chopin’in gerek yaşam tarzı ve gerekse sürekli hasta olması bu evliliğin önündeki engeldi. Hele hele Wodzinski’ler, Chopin’in “özgür kadınlar” Marie d’Agoult ve George Sand ile arkadaşlık yapmasını kabul etmediler.

Chopin için “Maria defteri” kırgın kapandı.
Diğer yanda ise George Sand, Chopin’i bir gölge gibi takip etti; konserlerinde “Size tapıyorum” diye notlar gönderdi, sürekli evine davet etti.
Bir yanda hayal kırıklığı, diğer yanda onu taparcasına sevdiğini söyleyen kadın.
Ve 25 Nisan 1938’de Kontes Charlotte Marliani’nin evindeki davette yakınlaştılar.
George Sand, Chopin’le bir anne titizliğiyle ilgilendi hep. Zaten ona “Küçüğüm” diye hitap ediyordu. Aralarında altı yaş vardı.

Sürekli hastalanan Chopin’i iyileştirmek ve dedikodulardan uzak tutmak için İspanya Mayorka Adası’na götürdü...

Chopin burada tam iyileşmese de adada bulunduğu sürede tamamladığı Prelüdler (Op. 28) adlı eseri günümüzde bestecinin en sık seslendirilen yapıtlarından oldu.
8 ay sonra George Sand’ın Paris yakınlarındaki Nohant’daki evinde yaşamaya başladılar.
Chopin bu huzurlu ortamda verimli çalıştı. Günümüzde en tanınan ve konser salonları dışında en sık seslendirilen müzik parçasını besteledi: Cenaze Marşı.

Karl Marx’ın arkadaşı

Karl Marx

Chopin bazen Nohant’taki durağınlıktan sıkılıp Paris’e gidiyordu. Ressam Delacroix, soprano Garcia Viardot gibi dostlarını özlüyordu.

Garcia’nın eşi Louis Viardot, tıpkı George Sand gibi sosyalist düşüncelere yakınlık duyuyordu. Fransız filozof ve iktisatçı sosyalist Pierre Leroux’yu destekliyordu. Bir dergi çıkarma projeleri vardı ve George Sand’ı da aralarında görmek istiyorlardı. 1841’de Bağımsız Dergi’yi çıkardılar.
Chopin, 1820’lerden itibaren kullanılan “sosyalizm” sözcüğüyle Paris’te tanıştı!
Onu bu devrimci ideolojiyle tanıştıran ise büyük aşkı yazar George Sand’dı. Peki Chopin, Avrupa devrimlerinin önderi Karl Marx’la tanışıyor muydu?
Biliniyor ki Marx 1843’te Paris’e gelip iki yıl yaşadı; dergiler, kitaplar çıkardı. George Sand’ın Marx’la arkadaş olduğu ve mektuplaştığı biliniyor. O halde Chopin’in de Marx’ı tanıması kuvvetle muhtemel.
Keza “Polonya’nın vicdanı” olarak tanınan şair Krasotski de hem Chopin’in hem de Marx’ın arkadaşıydı.

Ancak Chopin’in biyografisini yazanlar nedense büyük bestecinin bu siyasi yönlerini pek araştırmıyor. Ya da yazmıyorlar!

Chopin sosyalizm konusunda ne düşünüyordu? Sevgilisi George Sand’ın var gücüyle desteklediği sosyalist dergiyi savunuyor muydu? Chopin sosyalist miydi? Bilinmiyor. Bilinen sadece Chopin’in günlük yaşamındaki ayrıntılar!

Chopin ile George Sand’ın özel hayatıyla ilgili her detayı biliyoruz; bir tek siyasal birlikteliklerini bilmiyoruz! Neyse...
Chopin ve George Sand 1847 yılında ayrıldılar.
Ulusalcılık akımının öncülerinden ünlü besteci Chopin 17 ekim 1849’da Paris’te veremden öldü.
Daha otuz dokuz yaşındaydı...

Paris Madeleine Kilisesi’ndeki törende, “Cenaze Marşı” çalındı. Paris Pere-Lachaise Mezarlığı’na defnedildi.
Ülkesinin bağımsızlığını görememişti.
Vasiyeti vardı; kalbi çıkarılıp Polonya’ya götürülecekti.
Kalbi, Varşova’daki Kutsal Haç Kilisesi’ndeki sütunlardan birinin altına gömüldü. Sütunun üzerine şu sözü yazdılar:
“Hazineniz neredeyse, yüreğiniz de orada olacaktır.”

Soner YALÇIN (Not Defteri)

Hürriyet - dünden bugüne

24 Ocak 2010

|